Những ngày xưa ấy cách nay đã trên dưới 30 năm có lẻ...
Ngày ấy, tôi mới về công tác tại Công ty Phát hành sách Nghệ An, trực thuộc Sở Văn hoá - Thông tin, lúc này mới tách tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Đó là những năm của thập niên cuối cùng của thế kỷ XX...
NXB Nghệ An lúc đó đang ở Nhà C1 khu nhà tầng Quang Trung...
Phát hành sách là khâu cuối cùng của ngành Xuất Bản - In - Phát hành trong hệ thống của cơ quan Văn hoá - Thông tin theo phân ngành cũ, nay thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông. Là cán bộ nghiệp vụ nên việc tìm kiếm nguồn hàng cho công ty kinh doanh là nhiệm vụ chính, vì vậy, việc tôi đến với các nhà xuất bản là tất yếu. Những năm này (1990 - 1995), mặt hàng chủ yếu chúng tôi khai thác tại NXB Nghệ An là văn hoá phẩm, gồm: câu đối, cuốn thư,... phục vụ tết Nguyên đán. Những mặt hàng này thời đó bán rất chạy, từ thành phố cho đến huyện, thị, từ miền xuôi đến tận miền ngược, bởi ngày Tết, nhà nhà đều treo câu đôi, cuốn thư,... và xem đó là “món ăn tinh thần” không thể thiếu: “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh”,...
Khi ngồi viết những dòng nay, cũng sắp đến ngày truyền thống ngành Xuất bản - In - Phát hành (10/10), tôi bỗng thấy lòng mình rạo rực những Tết quê, Tết thị thành nhộn nhịp, râm ran bán mua tranh, ảnh, câu đối, cuốn thư,... nơi các góc chợ quê, nơi dọc vỉa hè chợ Vinh,... Hình ảnh người người đi chợ Tết, hăm hở, náo nức chen nhau giữa bạt ngàn câu đối, cuốn thư, hoa giấy, hoa tươi,... đủ màu sắc dọc đường Quang Trung, kéo dài từ Nhà văn hoá Thiếu nhi Ten Lơ Man đến chợ Vinh trong không khí se se lạnh, lất phất mưa xuân,... chắc hẳn còn ghi dấu trong trái tim nhiều người của thế hệ 8X thành Vinh trở về trước...
Mãi mãi trong ký ức của tôi còn in đậm những hoạ tiết truyền thống của dân tộc trên các cuốn thư,... những dòng câu đối mang tính giáo dục, lan toả các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của gia đình, quê hương, đất nước,...
Đối với cán bộ phát hành chúng tôi, NXB Nghệ An luôn là “mái nhà chung” ấm áp, yêu thương. Tôi nhớ như in những khuôn mặt thân quen ngày đó, như: bác Nguyễn Trung Hiền, anh Trần Trọng Tân, anh Vũ Hải, chị Hương, chị Sự, chị Đào Tâm,...
Kho hàng của NXB Nghệ An ngày đó ở ngay tầng 1 và tầng hầm của nhà C2 Quang Trung. Tại kho hàng đơn sơ đó luôn tràn ngập nụ cười của người giao hàng, người nhận hàng là chúng tôi, nhất là vào dịp Tết,...
Theo năm tháng, kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu, thị hiếu văn hoá của người dân cũng thay đổi chóng mặt,... các mặt hàng câu đối, cuốn thư,... đã vắng bóng, nhường chỗ cho những thứ xa xỉ, hiện đại hơn,... Âu đó cũng là quy luật tất yếu, nhưng sao tôi vẫn cứ thấy bùi ngùi, nhàn nhạt khi mỗi năm Tết đến Xuân về... thiếu đi những câu đối, cuốn thư, hoa giấy,...
Giai đoạn đầu thế kỷ XXI, những năm 2003 - 2007, tôi được Công ty giao nhiệm vụ làm Trưởng Phòng Liên kết xuất bản. Lúc này NXB Nghệ An đã chuyển về địa điểm mới với trụ sở khang trang: số 37 đường Lê Hồng Phong.
Đây là giai đoạn anh Trần Trọng Tân làm Giám đốc, cùng với đội ngũ các anh chị biên tập có chuyên môn tốt nên NXB Nghệ An đã cho ra mắt nhiều tác phẩm giá trị về địa chí, văn hoá, lịch sử xứ Nghệ, đặc biệt là mảng sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh, quê hương và gia thế. Đây cũng là mảng sách mang lại “thương hiệu” cho NXB Nghệ An nhiều năm qua.
Cũng thời gian này, nhóm chúng tôi cũng đã cùng với NXB Nghệ An cho ra mắt các tác phẩm: Truyện Thuý Kiều của tác giả Phạm Huân; Quang Trung - Nguyễn Huệ với Phượng Hoàng Trung Đô của nhà nghiên cứu Chu Trọng Huyến,... Đặc biệt, vào tháng 10 năm 2004, chúng tôi cùng liên kết xuất bản cuốn Truyện Kiều (bản cổ nhất, năm 1866) của cụ Nguyễn Khắc Bảo khảo đính và chú giải, in song song chữ Quốc ngữ bên cạnh những trang sách chữ Nôm cổ kính. Cuốn sách được giới đam mê Truyện Kiều và độc giả đánh giá rất cao.
Là người gắn bó với NXB Nghệ An qua bao nhiêu năm, ở nhiều vai khác nhau: cán bộ phát hành, tiêu thụ; cán bộ liên kết xuất bản, điều tôi luôn đánh giá cao ở các anh chị đó là: Sự nghiêm túc, chỉn chu trong công việc biên tập; sự nhiệt tình, tận tuỵ trong khâu phát hành,...
Những năm gần đây, do công việc của cơ quan, tôi không còn có nhiều cơ hội để liên kết với NXB Nghệ An nữa, nhưng vẫn luôn theo dõi, đọc sách của NXB “quê ta” đều đều. Tôi vui mừng vì thấy trong những năm trở lại đây, NXB Nghệ An đã có bước chuyển mình đột phá, số đầu sách xuất bản hằng năm tăng, nhiều đầu sách có chất lượng, đoạt các giải thưởng danh giá trong và ngoài tỉnh, các hoạt động giới thiệu, ra mắt sách rầm rộ, tạo được sự lan toả và chú ý của mọi người,...
Đi đến đâu tôi cũng nghe nhiều lời khen dành cho NXB Nghệ An. Và tôi cũng thấy vui lây...
Xin chúc mừng NXB Nghệ An ngày càng dày thêm nhiều thành tích, góp phần vào xây dựng kinh tế, văn hoá tỉnh nhà và Ngành mình không ngừng lớn mạnh!
Vinh 5/10/2024
Nguyễn Hữu Mùi
Cựu cán bộ ngành Phát hành sách Nghệ An