Tôi có duyên nợ với Nhà xuất bản Nghệ An từ rất sớm, hồi đó tôi vừa tốt nghiệp Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội năm 1976, về Nghệ Tĩnh nhận công tác ở Ban Lịch sử - Địa lý UBND tỉnh. Nhân kỷ niệm ngày Quốc khánh của đất nước, Ban của tôi được UBND tỉnh giao biên soạn cuốn sách Nghệ Tĩnh - Những sự kiện và con số, sau khi hoàn thành đã được Nhà xuất bản Nghệ Tĩnh (tiền thân của Nhà xuất bản Nghệ An) ấn hành.
Lần đầu tiên trong đời được đứng tên trong Ban biên soạn, mừng đến phát khóc, tôi vội báo tin cho các bạn học khắp nơi chúc mừng. Hồi đó còn trẻ lắm, mà có tên trong cuốn sách là một vinh dự lắm, chính điều đó đã khích lệ tôi hăng say vào việc biên soạn và viết sách. Tôi bắt đầu lao vào công việc biên soạn nhiều sách lịch sử truyền thống cách mạng các xã của huyện Quỳnh Lưu, Yên Thành, Diễn Châu, thành phố Vinh,… và địa chỉ được chúng tôi tin cậy chọn xuất bản vẫn là Nhà xuất bản Nghệ An.
Rồi tôi được PGS. Ninh Viết Giao dìu dắt, động viên tôi làm đơn vào Hội Văn nghệ dân gian Nghệ An, và giới thiệu vào Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam. Từ đó, tôi có điều kiện đi khắp nơi thôn cùng xóm vắng, lặng lẽ ẩn mình để sưu tầm nguồn văn hóa dân gian, đóng góp nhiều tư liệu dân gian cùng với các nhà nghiên cứu biên soạn địa chí các huyện Tân Kỳ, Quỳnh Lưu,… và đều được Nhà xuất bản Nghệ An làm “bà đỡ” cho các tác phẩm đó.
Do tiếp xúc nhiều với đồng quê, thôn xóm mà tôi say mê tìm hiểu chợ quê Nghệ An. Một đề tài khó, mới mẻ chưa ai nghiên cứu cả. Tôi lần lượt tìm hiểu đặc điểm chợ quê Nghệ An có từ bao giờ, có gì khác với các tỉnh phía Bắc, phía Nam không? Các kiểu thành lập chợ, đặt tên chợ,… Sau khi hoàn thiện bản thảo, tôi đã mạnh dạn đưa đến Nhà xuất bản Nghệ An, được chị Bùi Thị Ngọc - Giám đốc đồng ý xuất bản và giao cho chị Phạm Ngọc Chi biên tập. Chị Phạm Ngọc Chi là một cán bộ biên tập trẻ, nhưng kiến thức hiểu biết văn hóa, văn nghệ rất lớn. Chị hỏi tôi nhiều từ ngữ dân gian ở thôn quê làm tôi ngỡ ngàng, lúng túng, phải nghiên cứu thêm. Từ đây, tôi mới hiểu thêm câu tục ngữ “Văn mình vợ người”… Cũng từ đây, tôi mới hiểu nếu không có khâu biên tập của nhà xuất bản thì chất lượng sách của mình không thể nâng lên được. Cảm ơn Nhà xuất bản Nghệ An rất nhiều.
Thật vui, khi cuốn sách Văn hóa dân gian chợ quê ở Nghệ An của tôi vinh dự được đưa vào danh mục sách thực hiện nhiệm vụ của UBND tỉnh Nghệ An. Sau khi cuốn sách ra đời, được anh em bạn bè cổ vũ chúc mừng, tôi đã rất hạnh phúc. Có thể nói trong cuộc đời tôi đến nay, có được cuốn sách dày dặn, bề thế, in đẹp, thật vinh dự viết bao, có được điều này, thì công lớn là của Nhà xuất bản Nghệ An đã cùng với tôi chăm chút, đầu tư cả về nội dung lẫn hình thức cuốn sách. Thế là hai lần trong đời tôi vui mừng phát khóc.
Trong thời gian tôi được Đại hội lần thứ IV của Hội Văn nghệ dân gian Nghệ An bầu tôi làm Chủ tịch hội, đây là một vinh dự, tự hào nhưng cũng vô cùng nặng nề. Công việc khiến tôi trăn trở là phải làm sao xuất bản được cuốn sách tập thể hội, đây cũng là điều mong mỏi của các vị hội viên lão thành. Và rồi cuốn sách cũng được phát hành, nhờ sự phối hợp giữa Hội Văn nghệ dân gian Nghệ An và Nhà xuất bản Nghệ An. Để cuốn sách ra đời, đã tốn không biết bao nhiêu công sức của các biên tập viên, vì các tác giả hội viên hầu hết đều đã lớn tuổi, việc liên lạc với các cụ để trao đổi về bản thảo và sửa chữa rất vất vả.
Nhà xuất bản Nghệ An, nhất là Giám đốc Bùi Thị Ngọc đã rất tâm huyết với cuốn sách. Sau nhiều lần cân nhắc, nâng lên đặt xuống giữa ban lãnh đạo hội với đồng chí Giám đốc Nhà xuất bản, về hình thức bìa sách cũng như tên sách đã được thống nhất. Bìa có màu xanh tím, tên sách là Nghệ An - suối nguồn văn hóa dân gian với ý nghĩa là dòng suối văn hóa dân gian chảy mãi không bao giờ cạn. Nếu không có Nhà xuất bản Nghệ An giúp đỡ thì Hội Văn nghệ dân gian đã không thể xuất bản được cuốn sách là công trình tập thể của các hội viên. Khi cuốn sách ra đời, đã có buổi gặp mặt thân tình và ấm cũng giữa các tác giả và Nhà xuất bản Nghệ An. Các tác giả đã cao tuổi, rưng rưng xúc động khi cầm trên tay đứa con tinh thần mà sau bao ngày đã vất vả đã thành một tác phẩm ưng ý kể cả về nội dung lẫn hình thức. Một lần nữa vô cùng biết ơn tập thể cán bộ, nhân viên Nhà xuất bản Nghệ An.
Đến nay, tuổi đã xế chiều, Nhà xuất bản Nghệ An vẫn luôn có trong tôi và suối nguồn văn hóa dân gian vẫn chảy mãi trong đời tôi không bao giờ cạn.
TRẦN HỮU ĐỨC
Chủ tịch Hội VNDG Nghệ An