
Tôi sinh ra ở huyện Can Lộc nhưng đã có thời gian gắn bó với mảnh đất Cẩm Xuyên. Năm 1970, sau khi tốt nghiệp Khoa Văn Trường Đại học Sư phạm Vinh, tôi được phân công về giảng dạy tại Trường Phổ thông Cấp 3 Cẩm Xuyên. Cũng từ đây (năm 1972), tôi lên đường nhập ngũ và trải qua những năm tháng chiến đấu, làm báo, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn cho đến lúc nghỉ hưu. Vì vậy, khi vừa cầm tập bản thảo “CẨM XUYÊN QUÊ HƯƠNG TÔI”, trong tôi bỗng trào lên một cảm giác gần gũi, thân thương, gợi lên bao kỷ niệm đằm thắm, ngọt ngào. Cảm xúc của tôi càng đặc biệt khi biết tác giả là một học sinh cũ của trường, dù không trực tiếp dạy em nhưng tôi vẫn cảm thấy tự hào và hạnh phúc.
Tôi biết, thời gian đó Trần Công Huấn nổi tiếng là một học sinh xuất sắc toàn diện. Kết thúc năm học lớp 8 (1966 - 1967), với kết quả 12/12 môn học đạt điểm tối đa, em được tặng Giải thưởng Bác Hồ. Năm học lớp 9, em được chọn dự thi học sinh giỏi môn Văn toàn miền Bắc. Năm học lớp 10, đậu thủ khoa kỳ thi tốt nghiệp, lại là một cán bộ Đoàn tích cực và có thành tích phục vụ chiến đấu ở quê nhà, Trần Công Huấn được kết nạp vào Đảng tại trường và được chọn đi học nước ngoài. Năm 1975, sau khi tốt nghiệp bằng giỏi tại Liên Xô, về nước, Trần Công Huấn được phân công về Bộ Quốc phòng, giảng dạy và nghiên cứu khoa học tại Trường Đại học Quân y (nay là Học viện Quân y). Năm 1999, Tiến sĩ Trần Công Huấn lại được Bộ Quốc phòng điều động về công tác tại Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga. Tại đây, anh được bổ nhiệm làm Giám đốc Trung tâm Sinh thái Quân sự. Từ năm 2009, Đại tá Trần Công Huấn là Viện trưởng Viện Sinh thái nhiệt đới. Anh được Nhà nước phong học hàm Phó Giáo sư, được Bộ Quốc phòng công nhận là Nghiên cứu viên cao cấp.
Năm 2014, được nghỉ hưu khi đã bước sang tuổi 65, anh có điều kiện để thực hiện niềm “đam mê Văn - Sử” từ hồi còn đi học. Với bút danh Trần Đắc Công Huấn, anh đã hoàn thành cuốn Dòng họ Trần Đắc Cẩm Xuyên. Sau khi ấn hành (tháng 6/2016), tháng 1/2017, Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã căn cứ vào nội dung của cuốn sách để cấp Bằng công nhận Di tích Lịch sử - Văn hoá cho nhà thờ dòng họ Trần Đắc. Năm 2022, nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Trường THPT Cẩm Xuyên, anh đã chủ biên cuốn Nhớ mãi mái trường thân yêu dày gần 400 trang, chứa đựng những ký ức tốt đẹp của các thế hệ thầy trò nhà trường, tạo được ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Sau những việc làm để đền đáp công ơn của tổ tiên, tri ân mái trường nơi mình học tập, Trần Đắc Công Huấn nung nấu ý nguyện viết một cuốn sách để cảm tạ quê hương và cuốn “CẨM XUYÊN QUÊ HƯƠNG TÔI” ra đời như vậy.
Cuốn sách là một tập tư liệu phong phú, sinh động về lịch sử, văn hoá của vùng đất Cẩm Xuyên qua các thời kỳ, được trình bày thành 3 chương: Chương I: Cẩm Xuyên: Lịch sử - Văn hoá - Địa danh, viết về lịch sử hình thành và quá trình biến động địa giới, địa danh mang đậm bản sắc văn hoá Cẩm Xuyên; Chương II: Cẩm Xuyên - Miền Di sản, giới thiệu các di sản vật thể và phi vật thể trên đất Cẩm Xuyên với 45 di tích lịch sử - văn hoá đã được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh; Chương III: Cẩm Xuyên - Dấu ấn những con người, viết về chân dung những con người tiêu biểu trong lịch sử Cẩm Xuyên từ trước đến nay. Xuyên suốt hơn 300 trang sách là một tình cảm trân trọng và tự hào của tác giả đối với mảnh đất và con người Cẩm Xuyên. Nếu không có một tình yêu quê hương mãnh liệt, không có một trách nhiệm lớn lao đối với việc giữ gìn truyền thống lịch sử và di sản văn hoá do tiền nhân tạo dựng thì không thể có được những dòng viết dạt dào nhiệt huyết như vậy. Đọc cuốn sách, tôi như thấy quá khứ của một vùng đất bị che lấp bởi lớp phủ của thời gian đã được phát lộ. Vì vậy tôi rất tâm đắc, muốn đặt tên cho cuốn sách này là “Trầm tích văn hoá Cẩm Xuyên”. Tuy nhiên tác giả cho rằng, nội dung của sách chưa xứng tầm với tên gọi đó nên xin giữ nguyên tên gọi ban đầu là “CẨM XUYÊN QUÊ HƯƠNG TÔI”, một cái tên bình thường nghe có vẻ sáo mòn nhưng tại thời điểm hiện nay, khi mà huyện Cẩm Xuyên sắp tới sẽ không còn nữa, thì nó lại chứa đựng nỗi niềm sâu lắng của những người yêu quý mảnh đất này. Qua tác phẩm của mình, Trần Đắc Công Huấn muốn truyền đi một thông điệp muôn thuở: Quá khứ không phải là dĩ vãng, “Không ai bị lãng quên, không gì bị quên lãng” như câu thơ nổi tiếng của nữ sĩ người Nga - Olga Berggolts.
Đọc hết cuốn sách, tôi càng thêm yêu quý vùng đất và con người Cẩm Xuyên. Chúc mừng tác giả Trần Đắc Công Huấn đã thực hiện được tâm nguyện là tạ ơn quê hương yêu dấu của mình bằng một thành quả lao động rất ý nghĩa.
Chúc mừng tác giả Trần Đắc Công Huấn và hân hạnh giới thiệu cuốn sách tới quý bạn đọc!
Đại tá - Nhà báo
Nguyễn Khắc Thuần